Back Alsophila (plant) Afrikaans Alsophila (paku) CEB Alsophila (plant) English Cyathea secc. Alsophila Spanish Alsophila Finnish Alsophila (plante) French Alsofila Croatian Cyathea sect. Alsophila Latin Alsophila (plant) Dutch Alsophila NB
 Alsophila glaucifolia | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Klasa | |||
| Podklasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
pierzastka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Alsophila R.Br. Prodr. Fl. Nov. Holland.: 158 (1810)[3][4] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
A. australis R. Brown[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Pierzastka[5] (Alsophila) – rodzaj paproci z rodziny olbrzymkowatych. Obejmuje ok. 260–275 gatunków. W niektórych ujęciach gatunki te włączane są do szeroko ujmowanego rodzaju olbrzymka Cyathea.
Są to paprocie drzewiaste rozpowszechnione na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej. W Azji występuje 20 gatunków[6], na kontynentach amerykańskich 13[7], liczne gatunki rosną na wyspach zachodniego Pacyfiku. Na półkuli południowej zasięg rodzaju sięga wysp subantarktycznych (A. smithii rośnie na Wyspach Auckland), na półkuli północnej obejmuje na północy południową część Japonii[7][8]. Pierzastki, jak inne olbrzymkowate, od innych paproci drzewiastych z rzędu olbrzymkowców różnią się obecnością łusek u nasady osi liścia (w innych rodzinach obecne są tylko włoski). W obrębie rodziny od innych rodzajów paprocie te wyróżniają się ciemnym i szczecinkowatym, czasem kolącym zakończeniem łusek oraz zróżnicowanymi komórkami budującymi skraj łuski[8].
Są to paprocie naziemne, występujące w górskich lasach mglistych, na zboczach lub często w wąwozach, zwykle tworząc warstwę podszytu w lasach (dobrze rosną w cieniu), często też zarastają luki powstające w lasach. Wymagają gleb żyznych, próchnicznych i wilgotnych[8]. Zazwyczaj występują na rzędnych od 1000 do 2000 m n.p.m., niektóre rosną jednak także na nizinach, inne sięgają nawet do 3000 m n.p.m.[7] Przynajmniej niektóre osiągają 130 lat życia, rosnąc powoli o ok. 5 cm rocznie (A. bryophila)[7].
Liczne gatunki pochodzące z chłodnych lasów górskich uprawiane są jako ozdobne na obszarach o łagodnym klimacie umiarkowanym. Niektóre znoszą mrozy do -5 °C[8]. Do częściej uprawianych należą: pierzastka australijska A. australis i A. smithii[9]. Włoski pokrywające te rośliny wykorzystywane były tradycyjnie na Archipelagu Malajskim do tamowania krwotoków zewnętrznych. W XIX wieku ich zastosowanie zostało szeroko spopularyzowane, wykorzystywane były powszechnie w Europie np. podczas zabiegów operacyjnych[10].
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieruggieroBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieppgIBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b Alsophila R.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ a b Alsophila R. Brown. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 85.
- ↑ Alsophila R. Brown. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-11-25].
- ↑ a b c d Rolla M. Tryon, Alice F. Tryon: Ferns and Allied Plants With Special Reference to Tropical America. New York, Heidelberg, Berlin: Springer-Verlag, 1982, s. 168, 182-186. ISBN 978-1-4613-8164-8.
- ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwielargeBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Sue Olsen: Encyclopedia of Garden Ferns. Portland, Or.: Timber Press, 2007, s. 184. ISBN 978-0-88192-819-8.
- ↑ Daniela i Stanisław Tałałajowie: Dziwy świata roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974, s. 35.